Η ΑΒΑΣΤΑΧΤΗ ΕΛΑΦΡΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΥΠΑΡΞΗΣ ή ΤΟΥ ΕΙΝΑΙ για μας τους παλαιότερους, έτσι όπως τιτλοφορήθηκε στην πρώτη του έκδοση, τη μακρινή εκείνη δεκαετία του ΄80, είναι αγαπημένο μου βιβλίο! Δεν υπήρχε την εποχή εκείνη βιβλιόφιλος που να μην το είχε διαβάσει! Έτσι συνέβη και με μένα! Το αγόρασα, το διάβασα και μου άρεσε πολύ, το δάνεισα και από τότε το βιβλίο αγνοείται! Αποφάσισα να το αγοράσω ξανά στη νέα του έκδοση, να το διαβάσω και να το δω από μια άλλη, πιο ώριμη οπτική!
Πρόκειται, με μια πρώτη ματιά, για ένα ερωτικό μυθιστόρημα, που, όμως, τοποθετείται σε ένα συγκεκριμένο ιστορικοπολιτικό πλαίσιο (Ρωσική εισβολή στην Πράγα του 1968) και με ένα διαρκές φιλοσοφικό υπόβαθρο, καθώς γίνονται από τον συγγραφέα αρκετές παραπομπές σε διάφορες φιλοσοφικές θεωρίες.
Ο συγγραφέας προσπαθεί να ερμηνεύσει τη συμπεριφορά των τεσσάρων βασικών χαρακτήρων του βιβλίου, του Τόμας, της Τερέζα, της Σαμπίνα και του Φραντς στηριζόμενος σε ένα φιλοσοφικό ερώτημα: Τι πρέπει να διαλέξει κανείς στη ζωή του; Το βάρος ή την ελαφρότητα; Κι εκεί εμπλέκεται ο Νίτσε ο οποίος μιλώντας για την ιδέα της αιώνιας επιστροφής (επανάληψη της ζωής μας, επιλογών, λαθών κ.λ.π.), υποστηρίζει ότι ο άνθρωπος ζει στην περίπτωση αυτή με ένα βαρύ φορτίο. Δεν υπάρχει ο φευγαλέος χαρακτήρας των πραγμάτων. Δεν υπάρχει η ελαφρότητα που χαρακτηρίζει τα πράγματα που δεν επαναλαμβάνονται. Όταν τη ζωή μας τη ζούμε μόνο μία φορά, τότε τα λάθη μας δεν είναι και τόσο σημαντικά. Τελικά, όμως, ποιο είναι καλύτερο; Η βαρύτητα ή η ελαφρότητα; Αυτό μας αφήνει ο Κούντερα να το αποφασίσουμε μόνοι μας παρακολουθώντας την πορεία των σχέσεων των τεσσάρων ηρώων...
Ο Τόμας πετυχημένος χειρουργός και πολυγαμικός τύπος, αναζητά σε κάθε γυναίκα το στοιχείο εκείνο που την κάνει μοναδική. Η έκπληξη είναι αυτό που τον γοητεύει κάθε φορά! Είναι οπαδός της ελαφρότητας. Θεωρεί ότι πρέπει να απαλλαγεί από όλα αυτά που δε σε αφήνουν να ανυψωθείς και να απελευθερωθείς από ό,τι σε κρατάει καθηλωμένο: Από τα κοινωνικά "πρέπει", δηλαδή, που περιορίζουν την προσωπική αυτονομία. Θα αλλάξει, όμως, άποψη, όταν μαζί με την Τερέζα, ερωμένη και μετέπειτα σύζυγο, και ύστερα από διάφορα συμβάντα, εγκατασταθεί σε ένα απομακρυσμένο χωριό εγκαταλείποντας τις ερωτικές ευκαιρίες που του παρείχε η πόλη. Η ανάλαφρη ζωή του αποκτά, πια, βάρος!
Γύρω από τον Τόμας κινείται η Τερέζα, η σύζυγός του, φωτογράφος, η οποία, όμως, δίνει μεγαλύτερη βαρύτητα στην ψυχή και όχι στο σώμα, η Σαμπίνα, μία από τις ερωμένες του, ζωγράφος, ανεξάρτητο πνεύμα που δεν αγαπά τις δεσμεύσεις, αρνείται να μπει σε καλούπια και η φυγή αποτελεί τη μοναδική της διέξοδο, αλλά και ο Φραντς, εραστής της Σαμπίνα, καθηγητής Πανεπιστημίου, που επιθυμεί να ζήσει μια ζωή γεμάτη συγκινήσεις μακριά από τα βιβλία.
Ο συγγραφέας με τη βοήθεια του Νίτσε, του Παρμενίδη, του Σοφοκλή, του Πλάτωνα, αλλά και του...Μπετόβεν(!), μας παρουσιάζει τη συνθετότητα της ανθρώπινης ύπαρξης και μας δίνει αρκετή τροφή για σκέψη σε ένα βιβλίο έξυπνο και διαχρονικό που σε οδηγεί στο συμπέρασμα της ευθραυστότητας της ανθρώπινης φύσης!
Χαρακτηριστικά αποσπάσματα:
"Τις γυναίκες τις ποθούσε, αλλά τις φοβόταν. Ανάμεσα στον φόβο και τον πόθο έπρεπε να πετύχει κάποιον συμβιβασμό που αποκαλούσε "ερωτική φιλία" "
"Ο άνθρωπος, επειδή έχει μόνο μία ζωή, δεν έχει καμία δυνατότητα να επαληθεύσει με πειράματα την υπόθεση, κι έτσι δεν θα μάθει ποτέ αν έχει δίκιο ή όχι που υπακούει στο συναίσθημά του"
"Παράτησε έναν άντρα επειδή ήθελε να τον παρατήσει; Την κυνήγησε έπειτα αυτός; Προσπάθησε να την εκδικηθεί; Όχι. Το δράμα της δεν ήταν το δράμα της βαρύτητας, αλλά της ελαφρότητας. Δεν είχε πέσει κάποιο φορτίο απάνω της, αλλά η αβάσταχτη ελαφρότητα της ύπαρξης"
