Στο βιβλίο αυτό παρουσιάζονται η αργή αποσύνθεση και η πτώση της πολυεθνικής αυτοκρατορίας των Αψβούργων μέσα από την πορεία τριών γενεών της οικογένειας Τρόττα. Η ιστορία ξεκινά με τον παππού Τρόττα, Σλοβένο στρατιώτη από αγροτική οικογένεια, ο οποίος τιμήθηκε με τους τίτλους του λοχαγού και του βαρόνου, επειδή έσωσε τη ζωή του αυτοκράτορα Φραγκίσκου Ιωσήφ στη μάχη του Σολφερίνο (1859), και συνεχίζεται με τη ζωή του γιου Φραντς, ανώτατου διοικητικού υπαλλήλου, αλλά και με τη ζωή του εγγονού Καρλ Γιόζεφ, αξιωματικού του στρατού, που είναι και ο κεντρικός ήρωας του βιβλίου και ο οποίος, αφού οδηγηθεί κι αυτός σε μία παράλληλη με την αυτοκρατορία κατάρρευση μέσω του ποτού και του τζόγου, λίγο πριν ξεσπάσει ο Α' Παγκόσμιος Πόλεμος, εγκαταλείπει τον στρατό για να γίνει αγρότης.
Παρακολουθούμε τις ζωές και τις ψυχολογικές διακυμάνσεις των ηρώων, οι οποίοι δεν μπορούν να ξεφύγουν από τον ιστορικοκοινωνικό τους περίγυρο, αλλά ζουν τη ζωή που έχει προαποφασιστεί γι' αυτούς. Τους χαρακτηρίζει η προσκόλληση στην παράδοση, η αφοσίωση στο πρόσωπο του αυτοκράτορα, ο καθωσπρεπισμός, η αίσθηση του καθήκοντος, η πειθαρχία και η απόκρυψη των συναισθημάτων κάτω από μια ψυχρή ευγένεια. Κάποια στιγμή, όμως, όταν οι συνθήκες αλλάξουν, κάποιοι θα φανερώσουν το ψυχικό τους μεγαλείο, ενώ κάποιοι άλλοι θα μετατραπούν σε τραγικά πρόσωπα.
Αριστοτεχνικός είναι ο τρόπος με τον οποίο η ιστορία μπλέκεται στην πλοκή, καθώς περιγράφονται οι συνθήκες των αρχών του 20ου αι. στην Κ. Ευρώπη με την άνοδο των εθνικιστικών ρευμάτων και την έξαρση των σοσιαλιστικών ιδεών, αλλά και τον έντονο διαχωρισμό των κοινωνικών τάξεων.
Η νοσταλγία και η μελαγχολία είναι κυρίαρχα συναισθήματα στο βιβλίο, ενώ υπάρχουν διάσπαρτες πινελιές πικρής ειρωνείας. Χαρακτηριστική είναι η απουσία της μητέρας, ενώ έντονη είναι η παρουσία του εβραϊκού στοιχείου. Ο συγγραφέας αποδεικνύει το αφηγηματικό του ταλέντο και την αναπαραστατική του ικανότητα με απλότητα, χωρίς να γίνεται κραυγαλέος. Ίσως, βέβαια, οι αναλυτικές περιγραφές του κουράσουν λίγο τον αναγνώστη ("Στο κοκαλιάρικο πρόσωπο του ταγματάρχη τα πάντα βρίσκονταν σε κίνηση. Οι ρυτίδες έσπρωχναν η μία την άλλη, οι απολήξεις των νεύρων κάτω από το δέρμα τινάζονταν μαλακά, το σαγόνι πήγαινε πέρα - δώθε, σαν εκκρεμές, στα μάγουλά του κάποιοι μικροσκοπικοί μύες πετιούνταν σπασμωδικά, τα βλέφαρά του έπαιζαν, τα χείλη του έτρεμαν"), δεν παύει, όμως, το βιβλίο αυτό να συμπεριλαμβάνεται στα κορυφαία μυθιστορήματα του 20ου αι.
Ο πρόλογος στην αρχή του βιβλίου είναι πολύ διαφωτιστικός, ενώ πολύ καλό οπτικό υλικό για τη ζωή του συγγραφέα αποτελούν οι φωτογραφίες στο τέλος του βιβλίου.
Το Εμβατήριο του Ραντέτσκυ είναι ένας ύμνος που συνέθεσε ο Γιόχαν Στράους το 1848 για τις νίκες του στρατού της Αυστροουγγρικής αυτοκρατορίας.
Χαρακτηριστικά αποσπάσματα του βιβλίου:
"Τα ιστορικά γεγονότα παρουσιάζονται πάντα αλλαγμένα μέσα στις σχολικές αίθουσες. Τα παιδιά χρειάζονται παραδείγματα κατανοητά, παραδείγματα που θα μείνουν χαραγμένα στο μυαλό τους. Όσο για την πραγματική αλήθεια, αυτήν θα τη μάθουν αργότερα"
"Η αρρώστια δεν είναι τίποτ' άλλο παρά η απόπειρα της φύσης να εξοικειώσει τον άνθρωπο με τον θάνατο"
"Οι καιροί έχουν αλλάξει! Η σημερινή εποχή θέλει να δημιουργήσει αυτοδύναμα κι αυτεξούσια εθνικά κράτη! Ο κόσμος έχει πάψει να πιστεύει στον Θεό. Η νέα θρησκεία ονομάζεται εθνικισμός"
"Όταν άκουγε το Εμβατήριο του Ραντέτσκυ το μεγαλείο και η δύναμη της παλιάς αυτοκρατορίας περνούσαν από μπροστά του"
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου