Παρασκευή 20 Ιανουαρίου 2023

Ο ΚΛΕΦΤΗΣ ΤΩΝ ΠΟΔΗΛΑΤΩΝ (Luigi Bartolini)

 


Σας θυμίζει κάτι ο τίτλος; Ναι, σωστά! Την ομώνυμη ταινία που σκηνοθέτησε το 1948 ο Βιττόριο ντε Σίκα, ένα σύμβολο του ιταλικού νεορεαλισμού! Η ταινία έχει αρκετές διαφορές από το βιβλίο, το βασικό θέμα, όμως, είναι το ίδιο: Ένας καλλιτέχνης στην κατεχόμενη από τους Συμμάχους Ρώμη του 1944 και ύστερα από την ήττα της φασιστικής κυβέρνησης ψάχνει απεγνωσμένα να βρει το κλεμμένο ποδήλατό του. 
Ο συγγραφέας με πρόφαση την κλοπή του ποδηλάτου προσφέρει στον αναγνώστη μια απολαυστική περιδιάβαση στη μεταπολεμική Ρώμη και παρουσιάζει τα προβλήματα της εποχής σε μια κοινωνία όπου το αυτοκίνητο, ως μεταφορικό μέσο, φαίνεται να απουσιάζει, ενώ η φτώχεια και η παραβατικότητα κυριαρχούν. Μας μεταφέρει στις παραγκουπόλεις στα περίχωρα της Ρώμης, εκεί όπου στεγάζονται πόρνες και κακοποιοί, οι οποίοι κλέβουν και εξαπατούν για να ζήσουν ("άνθρωποι που με επιδεξιότητα, πονηριά και, καμιά φορά, με μεγάλη ευφυΐα κατόρθωναν να ξεγελάσουν την πείνα τους"), και μας παρουσιάζει την αλληλεγγύη που υπάρχει μεταξύ τους, ενώ, ταυτόχρονα, τονίζει την ανικανότητα (;) της αστυνομίας και την αδιαφορία των συμμαχικών δυνάμεων. 
"Χρονικό των κλεφτών" χαρακτηρίζει το βιβλίο ο Μπερτολίνι, γεμάτο από κλέφτες που είναι πιστοί στους δικούς τους νόμους, τους οποίους, όμως, ο ήρωας φαίνεται να τους συμπονά, να τους καταλαβαίνει, ενώ, συγχρόνως, τους κατηγοριοποιεί. Κάποιες φορές, μάλιστα, βλέπουμε ότι προσπαθεί να τους μιμηθεί ή να αποδείξει ότι είναι καλύτερός τους. 
Το κείμενο είναι γεμάτο πολιτικά και κοινωνικά σχόλια, νύξεις για τη φιλία, τη θρησκοληψία, την έλλειψη μόρφωσης, μπόλικο φιλοσοφικό στοχασμό, ενώ δεν του λείπει το χιούμορ και η ειρωνεία, βασικά συστατικά του ήρωα, τα οποία τον βοηθούν να ξεπεράσει πολλές φορές τον θυμό και την απογοήτευσή του.
Στα συν του βιβλίου ανήκουν οι ζωντανές περιγραφές, το προσεγμένο λεξιλόγιο, η πρωτοπρόσωπη αφήγηση και η τελευταία παράγραφος στην οποία συμπυκνώνεται το βασικό νόημα και ο συμβολισμός της αναζήτησης του χαμένου ποδηλάτου, που δεν είναι τίποτα άλλο από αυτό που ψάχνει εναγωνίως ο καθένας από μας στη ζωή. 

Χαρακτηριστικά αποσπάσματα του κειμένου:

"Το ποδήλατο μου είναι απολύτως απαραίτητο για να φεύγω, να δραπετεύω, να απομακρύνομαι από τη συντροφιά των ανθρώπων"

"Η ατμόσφαιρα ήταν από τις πιο γλυκιές του Σεπτέμβρη, που στη Ρώμη είναι ο πιο όμορφος μήνας, ο πιο φωτεινός, γαλάζιος και δροσερός"

"Ποτέ μου δεν θέλησα να κερδοσκοπήσω, γιατί θεωρώ πως η ζωή μας είναι ένα σύντομο πέρασμα στη διάρκεια του οποίου δεν αξίζει να κερδοσκοπούμε, μα μόνο να παρατηρούμε: το δε καλύτερο για έναν ποιητή είναι να παρατηρεί και να καθιστά αντικείμενο ποίησης ακόμα και τις χειρότερες πλευρές της ανθρώπινης ζωής"

"Είμαι περίεργος να μάθω κάποια μέρα τι κάνουν οι κλέφτες, πώς περνούν τις ώρες που δεν κλέβουν"

"Θεωρώ πως είναι τέχνη να ξαναβρίσκεις κάτι που έχεις χάσει"

"Στα γραφεία της αστυνομίας δε γίνεται να είμαστε ήρεμοι. Βρισκόμαστε εκεί, είτε γιατί μας έχουν καλέσει, οπότε μας ζώνουν τα φίδια, είτε γιατί θέλουμε να καταγγείλουμε, να διαπληκτιστούμε, να ζητήσουμε βοήθεια. Αποκλείεται, λοιπόν, να είμαστε ήρεμοι"

"Άλλο πονηριά κι άλλο εξυπνάδα. Η εξυπνάδα έχει ευγένεια, έχει ζεστασιά, είναι φως, είναι αστραπή που φωτίζει τη νύχτα των αισθήσεων, ενώ η πονηριά είναι σαν χοιρινό λίπος, σαν λιπαντικό λάδι"

"Το να βρω κάτι που έχω χάσει είναι μεγαλύτερη χαρά από το να έχω το ίδιο αντικείμενο διαρκώς στην κατοχή μου"

"Αυτό κάνουμε σ' όλη μας τη ζωή. Ψάχνουμε να βρούμε αυτά που έχουμε χάσει. Μπορεί να τα βρούμε μια φορά, δυο φορές, αλλά θα υπάρξει μια επόμενη φορά, που δε θα βρούμε τίποτα. Έτσι είναι η ζωή μας"



Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου