Ο ΜΙΚΡΟΣ ΠΡΙΓΚΙΠΑΣ (Αντουάν ντε Σαιντ Εξυπερύ)

 

Αφιερωμένο στη Βιβή, που ξέρω ότι το λατρεύει!

Νουβέλα, παραμύθι, τρυφερό και γλυκόπικρο αφηγηματικό κείμενο, διδακτικό αφήγημα; Σε όποιο είδος και να το κατατάξουμε, όλοι συμφωνούμε ότι πρόκειται για ένα διαχρονικό αριστούργημα, αγαπημένο βιβλίο μικρών και μεγάλων ή όλων εκείνων που κρύβουν ένα παιδί μέσα τους. 

Νομίζω ότι είναι ιεροσυλία να προσπαθήσεις να γράψεις κριτική για ένα τέτοιο βιβλίο! Γι' αυτό θα χαρακτηρίσω το κείμενό μου ως μια μικρή μελέτη, ανάλυση ή, αν θέλετε, παράθεση κάποιων προβληματισμών ή εντυπώσεων, και θα μιλήσω γι' αυτήν την πλέον αναγνωρίσιμη παγκοσμίως λογοτεχνική φιγούρα, για τον Μικρό Πρίγκιπα, που εγκαταλείπει τον πλανήτη του για να εξερευνήσει το σύμπαν και να γνωρίσει τον κόσμο, τη ζωή, αλλά και τον ίδιο του τον εαυτό μέσα από την παρατήρηση και την κριτική σκέψη.

Πρόκειται για ένα έργο με πολλούς συμβολισμούς και δυνατά νοήματα που μας μιλάει για τη δύναμη της αγάπης και της αφοσίωσης, για τη φιλία, για την ανάγκη να ανήκεις κάπου, για την ανιδιοτέλεια, για τη ματαιοδοξία, τη μοναξιά, αλλά και την απώλεια. Κάθε φορά που το διαβάζεις αντιλαμβάνεσαι και κάτι καινούργιο και συνειδητοποιείς για ακόμα μία φορά ότι δεν υπάρχει ούτε μία λέξη περιττή!

Αυτό το μικρό παιδί που σκέφτεται σαν ενήλικας, με την αθωότητα της ματιάς του και την απλότητά του και μέσα από τις συζητήσεις του με τον αφηγητή, αλλά και με τις άλλες μορφές του έργου, μας βοηθάει να γνωρίσουμε το βαθύτερο νόημα της ζωής, να αλλάξουμε τον τρόπο με τον οποίο βλέπουμε

τον κόσμο, να ξεχωρίσουμε το ουσιαστικό από το ανούσιο, να μάθουμε να ιεραρχούμε τις αξίες της ζωής με σωστά κριτήρια, να εκτιμήσουμε τη σημασία της φαντασίας, να αναγνωρίσουμε ότι η αυτοκριτική είναι πιο σημαντική από το να κρίνουμε τους άλλους, να μάθουμε να απολαμβάνουμε τη ζωή, να εκτιμάμε αυτά που έχουμε, να συνειδητοποιήσουμε ότι πρέπει να αφήνουμε ελεύθερους όσους αγαπάμε και να αντιλαμβανόμαστε τα πράγματα "με την ψυχή και όχι με τα μάτια".

Έντονη, λοιπόν, η φιλοσοφική διάθεση, διδακτικός ο τόνος χωρίς, όμως, να ενοχλεί, και μεγάλη η αισθητική απόλαυση παρατηρώντας τις εικόνες (στο δικό μου βιβλίο, μάλιστα, ακολουθείται η πρωτότυπη εικονογράφηση του συγγραφέα)!

Η γλώσσα είναι απλή και η πλοκή παραπέμπει στον παράδοξο κόσμο των παραμυθιών με τα τοπικά και χρονικά άλματα που γίνονται, με τη χρήση συμβόλων, αλλά και με τα ομιλούντα ζώα και φυτά, ενώ μπλέκεται και με χαρακτηριστικά γεγονότα της ζωής του συγγραφέα. Αρκετά διασαφηνιστικό  είναι το άρθρο που ακολουθεί:

ΠΩΣ ΓΡΑΦΤΗΚΕ Ο ΜΙΚΡΟΣ ΠΡΙΓΚΙΠΑΣ (Από onlytheater)

Ο Αντουάν ντε Σαιντ-Εξυπερύ, ο δημιουργός του αγαπημένου «Μικρού Πρίγκιπα», που ταξιδεύει στους πλανήτες, για να γνωρίσει τις μεγάλες αλήθειες της ζωής, είναι το αγαπημένο βιβλίο μικρών και μεγάλων. Ποιος δεν ξέρει την ιστορία του αλλόκοτου αυτού πλάσματος που με την αγνότητά του, περιπλανάται στον γαλαξία;

Λίγοι όμως γνωρίζουν ότι το συγκεκριμένο βιβλίο είναι μια προσωπική κατάθεση του συγγραφέα και κρύβει τη δική του συγκινητική ιστορία.
Αριστοκρατικής καταγωγής ο ίδιος και κόμης, όταν η οικογένειά του έχασε την περιουσία της, προσπάθησε να καταταγεί στο ναυτικό, αλλά απέτυχε στις εξετάσεις. Αποπειράθηκε να σπουδάσει αρχιτεκτονική, αλλά τα παράτησε μετά από έναν χρόνο. Τελικά, μετά από πολλές περιστασιακές δουλειές, ξεκίνησε την καριέρα του στον στρατό. Υπηρέτησε στο Στρασβούργο, όπου δοκίμασε για πρώτη φορά να πιλοτάρει αεροπλάνο. Μέσα σε έναν χρόνο, βρέθηκε να υπηρετεί στην αεροπορία και στη γαλλική βάση στο Μαρόκο. Εκείνη την εποχή βέβαια τα αεροπλάνα δεν ήταν τόσο ασφαλή, όπως σήμερα, κι έτσι ο Σαιντ-Εξυπερύ είχε πολλά ατυχήματα, όπου τραυματίστηκε βαριά. Προς το τέλος της ζωής του μάλιστα, αντιμετώπιζε πολλές κινητικές δυσκολίες.

Ο αεροπόρος του «Μικρού Πρίγκιπα» είναι στην πραγματικότητα ο ίδιος και την ιστορία αυτή, την εμπνεύστηκε ουσιαστικά μετά από μια πτώση που είχε στις 30 Δεκεμβρίου του 1935, στις 2.45΄ τα ξημερώματα, μετά από 19 ώρες και 44 λεπτά πτήσης, όταν το αεροσκάφος του συνετρίβη στη Σαχάρα. Μαζί του πετούσε και ο μηχανικός Αντρέ Πρεβό. Μόνοι στην έρημο δεν είχαν καμία ελπίδα να επιβιώσουν. Οι προμήθειές τους -λίγα σταφύλια, δύο πορτοκάλια, καφέ, σοκολάτα, τρία κράκερ και κρασί- δε θα κρατούσαν για πολύ. Μετά από τέσσερις μέρες κι ενώ βρίσκονταν σε απελπιστική κατάσταση από την αφυδάτωση, τους βρήκε ένας Βεδουίνος και τους έσωσε τη ζωή. Πάνω σε αυτή την εμπειρία στήριξε το βιβλίο του, που του έδωσε μια θέση στην ιστορία.

Όταν εισέβαλαν στο Παρίσι το 1940 οι Γερμανοί, εκείνος πολέμιος του ναζισμού, της κυβέρνησης του Βισύ που συνεργάστηκε μαζί τους, αλλά και του Στρατηγού Ντε Γκωλ, τον οποίο αποκαλούσε «Χίτλερ», αυτοεξορίστηκε στις ΗΠΑ. Κάποιοι τότε τον χαρακτήρισαν «δειλό», ενώ δεν έλειψαν και οι πιο ακραίοι που είπαν ότι η στάση του έδειχνε φιλοναζισμό.

Στις ΗΠΑ λοιπόν το 1943 έγραψε τον «Μικρό Πρίγκιπα», μετά από προτροπή της συζύγου του, της Κονσουέλο Σούνκιν, και του εκδότη του. Το βιβλίο κυκλοφόρησε την ίδια χρονιά, αλλά στη Γαλλία απαγορεύτηκε, όπως και όλα τα έργα του, από την κυβέρνηση του Βισύ. Κυκλοφόρησε μετά την απελευθέρωση, όταν πια ο Σαιντ-Εξυπερύ ήταν νεκρός. Πρόσφατα, σε εκδήλωση προς τιμήν του, η γαλλική κυβέρνηση αναγνώρισε την φιλοπατρία και την προσφορά του.

Η Κονσουέλο υπήρξε ο μεγάλος έρωτας της ζωής του: γοητευτική, μποέμ και ευφυής τον κατέκτησε από την πρώτη στιγμή. Η σχέση τους ήταν πάντα έντονη και ταραγμένη, καθώς και οι δύο είχαν εξωσυζυγικές σχέσεις, έφτασαν μέχρι τα δικαστήρια, αλλά το πάθος τους ήταν πάντα ζωντανό. Σε αυτήν βασίστηκε ο χαρακτήρας του τριαντάφυλλου, στον «Μικρό Πρίγκιπα».

Στις 31 Ιουλίου του 1944 ο Σαιντ- Εξυπερύ πέταξε από την Κορσική. Αυτή ήταν η τελευταία φορά που θα διέσχιζε τους αιθέρες. Το σκάφος του εξαφανίστηκε μαζί με το πτώμα του. Μερικές μέρες αργότερα βρέθηκε μία γαλλική στρατιωτική στολή, χωρίς να αποδειχτεί ότι ήταν η δική του. Η κηδεία του έγινε σε κενοτάφιο. Το 1998 ένας ψαράς στη νότια Μασσαλία βρήκε ένα ασημένιο βραχιόλι που έγραφε το όνομά του και της Κονσουέλο. Το 2000 βρέθηκε τμήμα του αεροσκάφους στα ανοιχτά της Μασσαλίας. Για δεκαετίες, οι θαυμαστές του, κρατούσαν ζωντανό το μυστήριο του θανάτου του, υποστηρίζοντας πως δεν πέθανε ποτέ.

 

Το βιβλίο προτείνεται για συνεχείς αναγνώσεις, αν, βέβαια, υπάρχει άνθρωπος που δεν το έχει διαβάσει τουλάχιστον δύο φορές στη ζωή του!