Κυριακή 31 Μαρτίου 2024

CONFITEOR του Ζάουμε Καμπρέ

 


Confiteor =Εξομολογούμαι. Έτσι αρχίζει η προσευχή της μετάνοιας στη λειτουργία της Καθολικής εκκλησίας. Και πράγματι όλο το βιβλίο είναι μια εξομολόγηση, μια απολογία, του βασικού ήρωα, του Αντριά Αρντέβολ, ο οποίος σε μεγάλη ηλικία, πια, και καθώς  η απώλεια της μνήμης του τον πλησιάζει όλο και περισσότερο, καταγράφει την ιστορία της ζωής του απευθυνόμενος στην αγαπημένη του.
Ο Αντριά, όμως, δεν είναι ο μοναδικός βασικός ήρωας! Υπάρχει κι ένα βιολί του 18ου αι. που παίζει καθοριστικό ρόλο στην εξέλιξη της πλοκής και του οποίου την ιστορία παρακολουθούμε "ταξιδεύοντας" σε μεσαιωνικά μοναστήρια και στις περιόδους της Ιεράς Εξέτασης, της δικτατορίας του Φράνκο, της ναζιστικής Γερμανίας, του Ολοκαυτώματος... Με ένα βιολί, λοιπόν, ταξιδεύουμε ανά τους αιώνες και περνάει μπροστά από τα μάτια μας όλη σχεδόν η ιστορία της Ευρώπης! 
Θα μπορούσε να το χαρακτηρίσει κάποιος ιστορικό μυθιστόρημα, υπαρξιακό δράμα ή φιλοσοφικό δοκίμιο! Θίγει πολλά θέματα, όπως τη φιλία, τον έρωτα, τις οικογενειακές σχέσεις, την ελευθερία, την ενοχή ("Νομίζω πως είμαι ένοχος ακόμη και για τη δυσάρεστη τροπή που έχει πάρει η πορεία της ανθρωπότητας"), τη μεταμέλεια, τη συγχώρεση, την εκδίκηση, τον πόνο, θέτει ερωτήματα και δημιουργεί προβληματισμούς σχετικά με τον Θεό, το ψέμα, τη σκληρότητα των ανθρώπων, τη βία της εκάστοτε εξουσίας, εκκλησιαστικής ή κοσμικής, ενώ γίνεται προσπάθεια ανάλυσης της φύσης του κακού που παρουσιάζεται σε όλες του τις εκφάνσεις! 
Έντονο είναι το μουσικό στοιχείο, αρκετές οι αναφορές στην Τέχνη γενικότερα, πολλά τα μυστικά και τα μυστήρια, πολλές οι εξομολογήσεις λαθών, όχι μόνο από τον Αντριά, αλλά και από άλλα πρόσωπα, καθώς και από την ίδια την Ανθρωπότητα!
Το βιβλίο μου άρεσε πάρα πολύ, όχι μόνο για όλα τα παραπάνω που ανέφερα, αλλά και για την αφηγηματική του πρωτοτυπία, η οποία το καθιστά, στην αρχή τουλάχιστον, δυσκολονόητο μέχρι να το συνηθίσεις, αλλά ύστερα από μερικές σελίδες διαβάζεται εύκολα, αρκεί να είσαι λίγο συγκεντρωμένος! Τα πισωγυρίσματα στον χρόνο και οι απότομες αλλαγές στον τόπο και στα πρόσωπα μπορούν να συμβούν μέσα στην ίδια παράγραφο, ακόμα και μέσα στην ίδια περίοδο! Χαρακτηριστικές είναι, επίσης, οι συνεχείς εναλλαγές στο είδος του αφηγητή: Ο αφηγητής που συμμετέχει στην ιστορία εναλλάσσεται με τον παντογνώστη αφηγητή ακόμα και μέσα στην ίδια πρόταση! 
Θεωρώ ότι αποτελεί μια μοναδική αναγνωστική εμπειρία και το συγκαταλέγω στα καλύτερα βιβλία της σύγχρονης λογοτεχνίας!

Χαρακτηριστικά αποσπάσματα:

"...το να γεννηθώ σε εκείνη την οικογένεια ήταν ένα ασυγχώρητο λάθος. Ξαφνικά συνειδητοποίησα ότι πάντα ήμουν μόνος, ότι ποτέ δεν μπορούσα να στηριχτώ ούτε στους γονείς ούτε σ' έναν Θεό..."

"Η διεθνής πολιτική δεν είναι τα μεγάλα διεθνή ιδανικά: είναι τα μεγάλα διεθνή συμφέροντα"

"Αυτό που με στενοχωρούσε με τον πατέρα ήταν ότι ήξερε μονάχα πως ήμουν γιος του. Δεν είχε συνειδητοποιήσει ακόμη ότι ήμουν παιδί"

"Αυτόν που προσπαθεί να ξεφύγει απ' τον εαυτό του τον ακολουθεί συνεχώς η σκιά του εχθρού του, και δεν μπορεί να σταματήσει να τρέχει μέχρι τελικής πτώσεως"

"Η πραγματική τέχνη γεννιέται πάντα από την απογοήτευση. Απ' την ευτυχία δε δημιουργούμε τίποτα"

"Ο ηρωικός άνθρωπος είναι εκείνος που απαντάει με καλό, όταν του κάνουν κακό"

"Ο πόλεμος φέρνει στην επιφάνεια την τερατώδη πλευρά της ανθρώπινης φύσης"

"Το είχε πει πολύ σωστά ο Γκαίτε: Πλανιέται όποιος σε ώριμη ηλικία προσπαθεί να εκπληρώσει τις επιθυμίες της νιότης"

"Τι κάνει ένα βιβλίο να αξίζει να ξαναδιαβαστεί; Η ικανότητα του συγγραφέα να συναρπάζει τον αναγνώστη, να τον εντυπωσιάζει με την ευφυΐα που βρίσκει στο βιβλίο που ξαναδιαβάζει, ή με την ομορφιά που εκπέμπει"

"Η προσδοκία που τρέφουμε για τα πράγματα είναι σημαντικότερη από τα ίδια τα πράγματα" 

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου